Jak wygląda proces diagnozy ADHD u dorosłych?

Kluczowym założeniem diagnostyki ADHD jest to, aby była ona prowadzona przez odpowiednio przygotowanego i przeszkolonego specjalistę w tym zakresie.

Proces diagnozy składa się z kilku kroków.

1. Wywiad ogólny

   To rozmowa psychologa z pacjentem, która ma na celu zbadanie stanu psychofizycznego pacjenta, zrozumienie uwarunkowań rodzinnych, relacyjnych, zawodowych. Na tym spotkaniu specjalista pyta również o ewentualne występowanie w życiu pacjenta innych zaburzeń psychicznych, uzależnień, traum, czy przebytych urazów, czy chorób. Spotkanie daje szerszy obraz do zrozumienia funkcjonowania pacjenta oraz występowania (lub maskowania) objawów ADHD. Spotkanie trwa zazwyczaj 1 godzinę.

2. Wywiad diagnostyczny DIVA-5

   To rozmowa w oparciu o narzędzie diagnostyczne DIVA5 opracowane z myślą o diagnostyce ADHD u osób dorosłych zgodnie z kryteriami DSM-5. Kwestionariusz pozwala na przeprowadzenie ustrukturyzowanego, kompleksowego wywiadu, podczas którego badane są objawy nieuwagi, nadpobudliwości i impulsywności zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłości. Na tej podstawie możliwe jest zrozumienie ich wpływu na codzienne życie dorosłej osoby – w pracy, w relacjach i w obszarze organizacji codziennych obowiązków.

   Spotkanie trwa zwykle około 2 godzin i daje specjalistom szczegółowy obraz funkcjonowania pacjenta.

   
   

3. Opracowanie raportu diagnostycznego

   Na podstawie wywiadu psycholog przygotowuje szczegółowy raport diagnostyczny. Zawiera potwierdzenie (lub zaprzeczenie) występowania objawów ADHD, analizę ich wpływu na różne obszary życia dorosłego oraz rekomendacje dotyczące dalszego postępowania.

   
   

4. Wizyta podsumowująca

   Podczas osobnego spotkania psycholog omawia raport w sposób jasny i przystępny dla pacjenta. To czas na wyjaśnienie wniosków, odpowiedzi na pytania i rozwianie wątpliwości. Dzięki temu osoba badana nie dostaje samego raportu, ale realne zrozumienie, co oznacza diagnoza w praktyce i jak może wyglądać dalsza droga. Takie spotkanie trwa od 30 do 60 minut.

   
   

5. Konsultacja lekarska

   Kolejnym krokiem jest wizyta u lekarza specjalisty ADHD. Na podstawie raportu psychologicznego oraz własnego wywiadu lekarz stawia diagnozę nozologiczną, a na jej podstawie zalecenia terapeutyczne. Jeśli jest to wskazane, może wystawić zaświadczenie oraz zaproponować odpowiednią farmakoterapię, która dla wielu osób z ADHD jest znaczącym wsparciem w codziennym funkcjonowaniu.

Dalsze oddziaływania terapeutyczno-psychologiczne

Diagnoza to dopiero początek.

Aby poprawić jakość życia, potrzebne jest dalsze wsparcie psychologiczne i/lub terapeutyczne. Badania potwierdzają, że podstawowym, najskuteczniejszym oraz rekomendowanym działaniem terapeutycznym jest Psychoedukacja. Program psychoedukacyjny pozwala na zrozumienie zaburzenia ADHD, zrozumienie własnych trudności, ich przyczyn, poznania mocnych stron, nauczenia się i wdrożenia strategii radzenia sobie z ADHD w życiu codziennym. Trening DBT to proces terapeutyczny skoncentrowany na nauce umiejętności regulowania intensywnych emocji, radzenia sobie ze stresem, relacjami interpersonalnymi i co najważniejsze - nauce uważności na siebie, swoje emocje, zachowania, potrzeby. Terapia indywidualna – to praca nad emocjami, stresem, zaburzeniami nastroju, impulsywnością czy trudnościami w relacjach. Farmakoterapia pozwala z kolei wyrównać poziom dopaminy, co wpływa na zdolność koncentracji i uwagi, redukcję impulsywności i nadpobudliwości, poprawienie funkcji wykonawczych. Coaching jest polecany dla tych, którzy pragną dokonać zmian w jakimś obszarze swojego życia, ale nie wiedzą od czego zacząć lub jak to zrobić.

Dlaczego to takie ważne? ADHD u dorosłych to nie tylko trudności z koncentracją – to także wpływ na emocje, poczucie własnej wartości, relacje, życie zawodowe. Sama diagnoza daje odpowiedź na pytanie „dlaczego tak jest?”, ale dopiero terapia i psychoedukacja pozwalają wdrożenie i odczucie zmian w codziennym życiu. Wsparcie dla dorosłego i jego bliskich sprawia, że diagnoza ADHD może stać się punktem wyjścia do lepszego zrozumienia siebie i satysfakcjonującego życia.

Więcej o psychoedukacji znajdziesz tutaj.